“Bank of Baku”nun saxtakarlığı niyə araşdırlmır? – “Azər Aqro” və “Azər Kuban” şirkətlərinin rəhbər şəxslərindən ETİRAZ
Reportyor.info xəbər verir ki, “Azər Aqro” və “Azər Kuban” şirkətlərinin rəhbər şəxsləri Səyyad Əsgərovla Vidadi Əkbərov bu mübahisədə haqlı olduqlarını sənədlərlər sübut etməsinə baxmayaraq məhkəmələr hansısa səbəbdən bunu görməzdən gəlir.
Səyyad Əsgərovla Vidadi Əkbərov isə mübarizələrini davam etdirməkdə israrlı görünür. Onlar üzləşdikləri haqsızlıqla bağlı müxtəlif instansiyalara müarciət edir. Bu müraciətlər hələ ki, bir nəticə verməsə də, sahibkarlar nəhayət ədalətin bərqərar olunacağına inanı və müraciətlərini davam etdirir.
Qalmaqalın mahiyyətinə gəlincə, adıçəkilən şəxslər yazır ki, 14. 06. 2011-ci il tarixdə 60 ay müddətinə “Azər-Aqro” Ltd şirkətinə (Borcalan) “Bank of Baku” ASC-dən 500 000 azn məbləğində kredit ayrılıb.
Kreditin təminatı olaraq həmin bankın depozit hesabında “Borcalana” məxsus 550 000 azn məbləgində əmanətdə olan pul vəsaiti və hər aya görə hesablanmış 7791,67 azn faiz gəlirərinin girovu müqaviləsi olub. Kredit müqaviləsinin bitmə tarixinə 32 ay qalsa da və “Bopcalanın” hec bir borcu olmdıgı halda bank tərəfi “Azər-Aqro” Ltd şirkətini məhkəməyə verib. 1 saylı Bakı İnzibati-İqtisadi Məhkəməsi məhkəmə mühasibatlıq ekspertizası keçirilməsi barədə təqdim olunan vəsadətimizi bank əməkdaşlarının xahişi və təkidi ilə təmin etməyib, eyni zamanda heç bir ekspertiza kecirilmədən 02.06.2015-ci il tarixdə bankın xeyrinə əsas borcdan 500 000 azn, faiz borcundan isə 104417,60 azn, cəmi 604417,6 azn borcun olması barədə qətnamə cıxarıb: “Həmin qətnamədən “Borcalanlar” tərəfindən apelliyasiya şikayəti verilmiş, 11. 11. 2016-ci il tarixdən 07. 07. 2018-ci il tarixədək 3 (üc) dəfə məhkəmə mühasibatlıq, 1 (bir) dəfə sənədlərin texniki ekspertizası, cəmi 4 (dörd) dəfə məhkəmə kecirilmiş və eyni məzmunlu ekspert rəylərinin nəticələrinə işdə olan mötəbər sübutlara əsaslanılaraq, Bakı Apelliyasiya Məhkəməsinin 1-ci və 2-ci apelliyasiya baxışları zamanı işə baxan məhkəmə kollegiyaları ,”Azər-Aqro” Ltd şirkətinin banka hec bir börcun olmadıgını, əksinə bankın “borcalanlar”ın hesabından 125191 azn artıq vəsaitini özbaşına silərək mənimsədiyini, ödəniş qəbzlərinin üzərində bankın baş idarəsinə məxsus 506924 saylı bank kodunun bank tərəfindən dəyişdirilərək yalnız bankın özünə məlum olan, bankın ikinci qara mühasibatlıgında istifadə etdiyi 506567 saylı saxta kodla dəyişdirildiyi kodla sübuta yetirilmişdir. Ekspertiza araşdırması zamanı aşkar edilib ki, “Bank of Baku” ASC borcalana kredit verilənə qədər ödəniş qəbzlərinin üzərində bankın 506924-saylı düzgün kodunun, kredit verilən gündən məhkəmə mübahisəsi başlayan ana qədər isə ikili qara mühasibatlıqda bankın özündən başqa hec kəsə məlum olmayan 506567- saylı saxta koddan istifadə edərək “borcalan”ın ödənişlərinin təyinatlarını bu yolla dəyişərək mənimsəmişdir. 11. 09. 2017-ci il tarixdə bankın əməlində aşkar edilmiş bu və digər cinayət hallarının araşdırılması ilə bağlı 2-1(103)-08/17 saylı Xüsusi Qərardad cıxarılaraq iş materiallarının surəti araşdırılması üçün Baş Prokrorluq yanında Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə Baş İdarəsinə göndərilərək, 11. 09. 2017-ci il № 2-1(103)-08/17 saylı (hakim Cahangir Yusifov), 24. 07. 2019 -cü il № 2-2 (103)84/2019 saylı (hakim Kəmalə xanim Abıyeva ) Qətnamələri ilə 1-saylı Bakı İnzibati İqtisadi Məhkəməsinin bankın xeyrinə cıxardıgı 02. 06. 2015-ci il tarixli qətnaməsi iki dəfə ifşa olunaraq ləğv edilmişdir. Bank qətnamələrdən kasassiya şikayəti vermiş kasassiya kollegiyası isi “Azər-Aqro” Ltd-in bankdan götürdüyü 500 000 azn kreditin girovu kimi həmin bankın əmanət hesabında “borcalana” məxsus olan 550 000 azn pul vəsaiti və ona hesablanmış hər ay ücün 7791,67 azn əmanətin faiz gəlirlərindən müqaviləyə əsasən akseptsiz olaraq, kredit borcuna silinəcəyi bir halda əmanətdən, daxil olan faiz gəlirlərindən bir manat da olsun silinməyərək, bu kreditə hec bir ödənişin aparilmaması səbəbi ilə bağlı təkrar əlavə kompleks məhkəmə mühasibatlıq ekspertizası kecirmək ücün işi dördüncü dəfə təkrar apelliyasiya baxışına qaytarıb”.
İş adamları daha sonra yazır ki, 28. 01.2022-ci il tarixdə Bakı Apelliyasiya Məhkəməsinin məruzəçi hakimi Aidə Hüseyn isə, Ali Məhkəmənin bu tapşırıgına məhəl qoymadan, bankın təklifi ilə Xarici Audit rəyi əldə edilməsi ilə bağlı qərardad cıxarıb:
“Azərbaycanda fəaliyyət göstərən bütün xarici audit firmalarının filalları “Bank of Baku”ASC- nin əməlində cinayət halları ilə bağlı məhkəmənin 11.09.2017- ci il tarixli Xüsusi Qərardadı ilə iş materiallarının Korrupsiyaya qarşı Mübarizə Baş İdarəsinə göndərilməsi və hazırda istintaqın davam etməsi digər mötəbər sübutlarla tanış olduqdan sonra Xarici Audit rəyi ilə bağlı məhkəmənin qərardadını icra etməkdən birmənalı imtina ediblər. Xarici Audit rəyinin məhkəmə qərardadı ilə 1(bir) aya icrasının əvəzində 9 ay ərzində icra olunmadıgını görən “Borcalanın” nümayəndəsi kasasiya kollegiyasının qərarının 83-cü, AR paraqrafını və Azərbaycan Respublikası Audit xidməti haqqında “Azərbaycan Respublikasının Qanununun 8-ci maddəsini əsas tutaraq, Xarici Audit qarşısında məhkəmənin qərarı ilə hakim Aidə Hüseynə qoyduğu 18 sualın cavablandırılması məqsədi ilə, dövlət sifarişlərinin icrasına icazəsi olan Auditlə müqavilə bağlayıb, 02. 09. 2022-ci il tarixdə bankın bu kredit müqaviləsi ilə mübahisələndirdiyi digər 2 (iki) kredit müqavilələri ilə birlikdə “vaxtı kecmiş kredit” adı altında “borcalanın” hesabından 1530480,24 azn məbləğində vəsaitini bankın əsası məlum olmayan hesablara silməklə mənimsəməsi barədə obyektiv Audit rəyi məhkəməyə təqdim edilib. Məhkəmə Audit rəyi ilə qane olmayıb və 21. 10. 2022-ci il tarixdə əlavə kompleks məhkəmə mühasibatlıq ekspertizası kecirmək əvəzinə, ilkin olaraq adi məhkəmə mühasibatlıq ekspertizası kecirilməsi barədə qərardad cıxarmiş və həmin qərardadla 17. 03. 2023-cü il tarixdə № 9/7970 saylı ekspert rəyi verilmişdir. Ekspert isə kredit müqaviləsinin 2.5-ci maddəsinə zidd olaraq tədqiqatı bu işlə bağlı keçirilmiş məhkəmə ekspertizasının 4 (dörd) ekspert və 1 (bir ) audit rəyindən fərqli olaraq kreditin qalığını və mövcudluğunu müəyyən etmək ücün kreditin ucotunun aparıldıgı müvafiq ssuda hesablarından cıxarış sənədlərinə görə deyil, müqavilənin hec bir bəndində göstərilməyən cari- təsərrüfat hesabından cıxarış və bank mədaxil qəbzlərinə görə tədqiqat aparmaqla Azərbaycan Respublikasının Banklar haqqında Qanunun, Mərkəzi Bankın müvafiq təlimat və qaydalarını kobud surətdə bilərəkdən pozub”.
Şikayətçilər bildirir ki, məhkəmənin ekspertin qarşısında qoyduğu sualda ekspert işin mahiyyəti ücün ən vacib məqam olan müddətləri və bu müddətlər üzrə aparılmış ödənişlərin tarixlərini saxtalaşdıraraq məhkəməni aldadıb:
“Eyni zamanda Məhkəmənin sualında qoyulmuş, əslləri bankın möhürü ilə təsdiq edilmş iş materiallarında olan, kreditin mövcudluğunu təsdiq edən və ücotu aparılan, yeganə hüquqi gücə malik müvafiq ssuda hesablarından cıxarış sənədlərindəki ödənişləri ekspert məhkəmədən gizlədərək 1-saylı Bakı İnzibati İqtisadi Məhkəməsinin hec bir araşdırması, ekspertizası, auditi kecirilmədən, 1-ci və 2-ci apellyasiya baxışları zamanı dalbadal ləğv edilmş 8-il budan əvvəlki (8-il ərzində aparılan ödənişləri, silinmələri, köcürmələri belə tədqiq etmədən) 02.06.2015-ci il tarixdə bankın xeyrinə cıxarılmış qətnamədə göstərilmiş 604417 azn məbləgində, guya “Azər-Aqro” Ltd-nin Banka borcu olması ilə bağlı məhkəməyə doğru olmayan saxta natamam ziddiyyətlərlə dolu olan rəy verib.
Məhkəmənin cıxardığı qətnamənin təsviri və əsaslandırıcı hissəsindən isə acıq-aydın görünür ki, məhkəmə kollegiyası işdə olan mötəbər sənədlərə deyil, yalnız ekspertin doğru olmayan 17.02. 2023 -cü il tarixli №7/7970 saylı natamam, ziddiyyətli və şəxsi maraq zəmnində təqdim etdiyi saxtalaşdırılıb, təhrif edilmiş “ekspert” rəyinə əsaslanaraq əsassız Qətnamə cıxarıb.
Artıq həmin qətnamə tam hüquqi qüvvəsini almışdır. AR MPM-nin 432, 432.1 maddəsində göstərilir ki, qanuni qüvvəyə minmiş məhkəmə aktlarına yeni açılmış hallar üzrə yenidən baxıla bilər. Həmin Məcəllənin 432.2.2-ci maddəsində göstərilir: “Əsassız qətnamənin cıxarılmasına səbəb olmuş ekspertin biləbilə yalan rəy verməsi, tərcüməçinin biləbilə düzgün tərcümə etməməsi, sənədlərin və maddi sübutların saxtalığı müəyyən edildiyi hallarda yeni açılmış hal kimi baxıla bilər. İş materiallarında olan mötəbər sübutlar bir daha bankın sənədlərini saxtalaşdirması, ikili qara mühasibatlıqda iki bank kodundan istifadə ödənişlərin bu cür yolla kreditə ödənilərək təyinatlarının dəyişdirilərək, vəsaitlərin mənimsənilməsi, qəbzlərin saxtalaşdırılması “vaxtı keçmiş kredit” şərhi ilə əsası məlum olmayan bank əməliyyatlarının aparılması, ekspertin isə iddia müddətinin, ödəmə qrqfiklərinə görə ödənişlərin uyğun olmayan müddətlərdə təhrif edilərək yeganə hüquqi gücə malik ödəniş sənədlərində kreditin ödənişi üçün aparılmış köçurmələri, silinmələri, məqsədli qaydada, şəxsi maraq zəmnində təhrif etməsi, gizlətməsi və sair. “Bank of Baku” ASC ilə “Azər Aqro” LTD bağlanmış kredit müqaviləsi arasında kredit borcunun icrası ilə bağlı Bakı Apelyasiya Məhkəməsinin 17 mart 2023-cü il tarixli 2-2(103)-10/2023 saylı qüvvəsini almış məhkəmə qətnaməsi ekspertin biləbilə yalan rəyinə əsaslanaraq verildiyindən, işdə sənədlərin saxtalaşdırılması, hakimin şəxsi marağı zəmində Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin qərarında göstərilən xüsusi və məcburi tapşırıqlara məhəl qoymayaraq, xarici audit qarşısında məhkəmənin qərarı ilə qoyulmuş 18 sualın dövlət sifarişlərinin icrasına icazəsi olan Audit tərəfindən obyektiv yoxlanılaraq tərtib edilmiş Audit Rəyinin hakim Aidə Hüseyinin gizlətməsi sonradan isə öz qərarı ilə xarici Audit Rəyi əldə etmək üçün xarici Audit qarşısında qoyduğu 18 sualın 17-sini in çıxarılmasına səbəb olub.
Odur ki, Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin 21.10.2022-ci il tarixli qərarı ilə keçirilmiş məhkəmə-mühasibatlıq ekspertizasının yekun nəticələri ilə məhkəməyə təqdim olunmuş 17. 03. 2023-cü il tarixli № 9/7970 saylı ekspert Rəyi biləbilə təhrif edilərək, saxtalaşdırıldığına görə əsassız qətnamənin çıxarılmasına səbəb olub.
Azərbaycan Respublikasının Mülki Prosessual Məcəlləsinin 432.1, 432.2.2, 432.2.3 maddələrinə əsasən, Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin 17. 03. 2023-cü il tarixli 2-2(103)-10/2023 saylı qüvvəsini almış qətnamə ləğv edilərək, yeni açılmış hal kimi yenidən adiyyəti üzrə baxılmalıdır.
Eyni vəziyyət “Bank of Baku “ASC-nin mübahisələndirdiyi “Azər-Kuban” MMC üzrə də qoyulmuş, kreditlər üzrə aparılmış bank əməliyyatları ilə eyni senari ilə saxtalaşdırılaraq təhrif edilib”.
